Giới thiệu ngắn về
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)
Immanuel
Kant (1724-1804) và Hegel (1770-1831) là hai đại triết gia
mở đầu và kết thúc nền “triết học
cổ điển Đức”, một thời kỳ phát
triển rực rỡ nhất của triết học Tây
phương suốt hai thế kỷ 18, 19, và là hai tác
giả có ảnh hưởng sâu đậm nhất
đến sự phát triển của tư duy triết
học cận và hiện đại. Kant nổi tiếng
với ba quyển Phê phán (Phê phán lư tính thuần túy, Phê phán
lư tính thực hành, Phê phán năng lực phán đoán)
đặt nền tảng cho triết học về
chủ thể, xác định năng lực, phạm vi và
giới hạn của nhận thức con người.
Hegel, với các tác phẩm lừng danh như Hiện
tượng học Tinh thần, Khoa học Lôgíc, Triết
học về pháp quyền…, nỗ lực xây dựng
một hệ thống toàn diện, biện chứng về
mối quan hệ giữa tinh thần và tự nhiên,
giữa chủ thể và đối tượng nhận
thức cũng như về quy luật phát triển trong
nhiều lĩnh vực khác như tâm lư học, lịch
sử, xă hội, nhà nước, tôn giáo, nghệ thuật
và triết học. Ông phát triển một quan niệm
độc đáo về Tinh thần, là cái tự biểu
lộ chính ḿnh trong vô số những sự mâu thuẫn và
đối lập, nhưng rút cục sẽ hợp
nhất lại (chẳng hạn giữa tự do và tất
yếu, giữa nội tại và siêu việt), mà không
loại bỏ hay giản lược cái này vào cái kia. Ảnh hưởng của Hegel hết sức sâu
đậm, v́ hầu hết mọi h́nh thức của
triết học hiện đại đều chịu
ảnh hưởng của ông hoặc là phản ứng
chống lại ông. Ngày nay, các cuộc
thảo luận lớn về triết học thực
chất đều xoay quanh các vấn đề do hai
đại triết gia Kant và Hegel đặt ra.
Tác phẩm của Kant và Hegel nổi
tiếng khó đọc và khó hiểu. Thời gian qua, nhờ nỗ lực
dịch thuật từ nguyên tác tiếng Đức và chú
thích, chú giải công phu, cặn kẽ của nhà triết
học Bùi Văn Nam Sơn, độc giả Việt Nam
đă có thể tiếp cận các tác phẩm chính yếu và
quan trọng nói trên của Kant và Hegel một cách trực
tiếp và chính xác bằng tiếng Việt.
Bùi Văn Nam Sơn
(trên VTV9, tháng 03.2009)